Sinds de jaren zeventig voert China een actieve éénkindpolitiek. Een groot deel van de Chinezen mag maar één kind op de wereld zetten. Of betaalt anders een hoge boete. Het is een maatregel met verstrekkende gevolgen.
Er wonen 1.3 miljard mensen in China. Daarmee heeft het land de grootste bevolking ter wereld. En dat hadden er nog veel meer kunnen zijn. Door echtparen hoge boetes op te leggen als zij meer dan één kind krijgen, is de bevolkingsgroei van China de afgelopen dertig jaar beperkt gebleven.
Boeren en minderheden
Lang niet iedere Chinees valt onder de maatregel. Er wordt geschat dat ongeveer zesendertig procent van de Chinezen maar één kind mag hebben. Zo mogen etnische minderheden, boeren en ouders die zelf geen broers of zussen hebben, meerdere kinderen krijgen. Vooral Han-Chinezen in de steden moeten zich beperken tot één nakomeling.
De Chinese regering bestempelt de maatregel als een groot succes. Volgens de autoriteiten zijn er op deze manier zo'n driehonderd miljoen geboortes voorkomen. Ter vergelijking: in de Verenigde Staten wonen op dit moment driehonderd miljoen mensen.
Campagneleuzen
De regels werden begin jaren zeventig bedacht omdat de communistische regering van China vreesde dat de bevolkingsgroei voor grote problemen zou zorgen als die onbelemmerd door zou gaan. De opvolgers van Mao Zedong waren bang voor hoge werkloosheid, armoede, een tekort aan natuurlijke bronnen en ruimtegebrek.
En dus begon de campagne. Eerst in de vorm van vrijblijvende adviezen als: 'Eén is OK, twee is goed en drie is teveel.' Al snel werden de adviezen dwingende maatregelen. Nog altijd moeten stedelijke Chinezen hoge boetes betalen voor een tweede kind. De lokale autoriteiten handhaven de regels meedogenloos.
Meer mannen
Het levert schrijnende taferelen op. Ouders moeten hun zwangerschap verborgen houden uit angst voor informanten. Ze melden hun kinderen niet bij het geboorteregister, waardoor die officieel niet bestaan en geen onderwijs krijgen.
In een cultuur waar zoons belangrijk zijn, wordt een dochter als een vloek ervaren. De kindersterftecijfers voor meisjes zijn torenhoog in China. Met als gevolg dat tegenover iedere honderd Chinese vrouwen honderdzeventien mannen staan. In 2020 is de verwachting dat een overschot van dertig miljoen mannen geen vrouw kan vinden.
Zwangerschapcontroleurs
Vaak neemt het lokale bestuur geen genoegen met de betaling van de boete, die voor de meeste mensen zelfs onbetaalbaar is. Gedwongen abortussen en adoptie waren tot 2002 zelfs officieel toegestaan. Op het platteland gingen controleurs met echomachines langs de huizen om zwangerschappen op te sporen. Die praktijken lijken tegenwoordig tot het verleden te behoren.
Maar inmiddels lijkt de Chinese mentaliteit veranderd. Veel ouders willen niet meer dan één kind. Ook dat zorgt voor problemen: in China zijn ouders en grootouders voor hun oude dag aangewezen op hun nakomelingen. En dat is er nu maar een.
Kleine Keizer syndroom
Ook in de sociale identiteit zijn de gevolgen merkbaar. Het meest opvallend is het Kleine Keizer-syndroom, waaraan enige kinderen vaak lijden. Door de niet-aflatende adoratie van hun ouders en gebrek aan speelgenootjes gedragen de kinderen zich verwend en zijn ze niet in staat om sociaal goed te communiceren.
De éénkindpolitiek blijft echter één van de pilaren van het Chinese regeringsbeleid. Nog zeker tot 2015 zullen veel echtparen slechts kunnen dromen van een broertje of zusje voor hun eerstgeborene. De maatregel die ooit bedoeld was voor één generatie blijft onverminderd van kracht, met alle langetermijngevolgen van dien. In China tikt de biologische klok door.
