Amritsar, de heilige stad van de sikhs, is de grootste stad van Punjab: lawaaiig, vies en vol verkeersopstoppingen. De enige verzachtende omstandigheid is de legendarische Gouden Tempel met zijn enorme koepels. Amritsar is ook een belangrijke vaste halte voor de grensovergang met Pakistan bij Wagha, 29 kilometer naar het westen.
Amritsar is in 1577 gesticht door Ram Das, de vierde sikhgoeroe, naast een poel die beroemd was vanwege het genezende water. Het land eromheen werd door de mogolkeizer Akbar voor eeuwig aan de sikhs geschonken.
Zijderoute
Toen de handelaren probeerden hun voordeel te doen met de strategische locatie aan de zijderoute, werd Amritsar snel groter en kreeg onder de zoon van Ram Das, Guru Arjan Dev, een prachtige nieuwe tempel. Het heiligdom werd in 1761 door de Afghanen geplunderd, maar door de grote sikhleider Maharaja Ranjit Singh herbouwd, die ook het goud schonk dat bij de bouw werd gebruikt.
De twintigste eeuw bracht een aantal verschrikkelijke bloedbaden voor Amritsar. De eerste vond plaats in 1919, toen duizenden ongewapende burgers in Jallianwalla Bagh zonder waarschuwing door Britse soldaten werden doodgeschoten. Een gruweldaad die voor Gandhi de aanleiding vormde om zijn Beweging voor Vreedzame Non-Coöperatie op te richten.
Belegering
Aan het einde van de Britse raj werd Amritsar het toneel van een van de grootste bloedbaden ooit op het subcontinent. De Gouden Tempel bleef dankzij de politiek in Punjab echter onaangetast, tot de jaren tachtig, toen zwaarbewapende fundamentalisten onder leiding van de prediker-soldaat Sant Jarnail Singh Bhindranwale de Akal Takht bezetten, een gebouw op het Gouden Tempel-complex dat van oudsher de zetel van de religieuze sikhs was.
De belegering werd begin juni 1984 beëindigd, toen Indira Gandhi bevel gaf tot een ongepaste paramilitaire aanval op de tempel, Operatie Blue Star. Bhindranwale werd gedood, samen met tweehonderd soldaten en tweeduizend anderen, waaronder pelgrims die waren ingesloten.
Moord Ghandi
Blue Star, dat als een absolute ramp werd beschouwd, was er de oorzaak van dat Indira Gandhi vier maanden later door haar sikhlijfwachten werd vermoord, en veroorzaakte de ergste rellen in de stad sinds de opdeling. In 1987 verbrak Rajiv Gandhi, Indira's zoon, een belangrijk akkoord met de voornaamste religieuze partij van de sikhs, de Akali Dal, waardoor de macht van de separatisten werd vergroot.
Deze separatisten bezetten daarop de tempel voor de tweede keer. Het leger beantwoordde dit met nog meer onderdrukking en liet de politie van Punjab Operatie Black Thunder uitvoeren. De fundamentalisten, die niet zo goed bevoorraad waren als de martelaren van Bhindranwale, en ook niet zo gemotiveerd, gaven zich uiteindelijk over.
Gouden Tempel
De Gouden Tempel staat in het centrum van de oude stad, op zich al een doolhof van smalle weggetjes en bazaars. Er liggen achttien versterkte poorten aan Circular Road, maar alleen [Lohgarh Gate in het noorden is origineel.
De spoorlijn, die langs de rand van de oude wijk loopt, vormt de grens tussen de bazaar en de ruimere, door de Britten gebouwde kant van de stad. Nog verder naar het noorden lopen lange, met bomen omzoomde straten uit in groene woonwijken. De militaire barakken van de legerplaats vormen de noordwestelijke stadsgrens.
Zelfs bezoekers die niets met religie hebben, worden geraakt door de schitterende Gouden Tempel van Amritsar, het spirituele centrum van het sikhgeloof. De rijk vergulde Harmandir, die aan het eind van de 16de eeuw door goeroe Arjan Dev is gebouwd, rijst op vanuit het midden van een kunstmatig rechthoekig meer, dat door een smalle voetbrug met het omringende witmarmeren bouwwerk is verbonden.
Pelgrimstocht
Iedere sikh probeert ten minste één keer in zijn leven een pelgrimage hiernaartoe te maken om naar de prachtige muziek (shabad kirtan) en lezingen uit de Adi Granth te luisteren en te baden in het zuiverende water van de tempelvijver, de Amrit Sarovar, 'Bad van Onsterfelijkheid gevende Nectar'.
De beste tijd voor een bezoek is 's ochtends vroeg, als je de eerste zonnestralen op de bolvormige gouden koepels ziet schijnen en in het water van de Amrit Sarovar ziet weerkaatsen. Zonsopkomst en zonsondergang zijn prima momenten om naar de prachtige muziek in de Harmandir te luisteren. Het behulpzame informatiekantoor (dag. 7-20 uur), rechts van de hoofdingang, organiseert tochten met gids en heeft informatie over de niwas, de tempel en het sikhgeloof.
