In het uiterste westen van Rajasthan ligt Jaisalmer, de woestijnstad bij uitstek, met gouden, zandkleurige vestingwerken die oprijzen uit de droge Thar als in een tafereel uit Duizend-en-een-nacht. De onstuitbare commercialisering heeft het romantische beeld een beetje vertroebeld, maar zelfs met alle klantenlokkers en touringcars blijft de stad terecht een van de populairste bestemmingen van India.
Er zijn nog altijd meer dorpelingen met volumineuze rode en oranje tulbanden dan buitenlanders in de bazaar, terwijl de schitterende zandstenen architectuur van de 'Gouden Stad' met niets in India valt te vergelijken. Verdwalen in de nauwe, kronkelige straten van Jaisalmer is zowel gemakkelijk als leuk, al is de stad zo klein dat het nooit lang duurt voor je weer op een bekend monument stuit.
Fort van Jaisalmer
Alle delen van het fort van Jaisalmer zijn gemaakt van zacht, geel zandsteen. Buiten dalen de dikke muren onderbroken door tonvormige bastions bijna honderd meter naar de stad beneden. Binnen zijn de nauwe, kronkelige straten geflankeerd met bewerkte gouden façades.
Er leven nog altijd tweeduizend mensen binnen de muren, waarvan zeventig procent brahmaan is en de rest, die voornamelijk aan de oostkant woont, voornamelijk rajput. Een geplaveide weg onderbroken door vier enorme poorten kronkelt omhoog naar de main chowk (plein) van het fort, op de borstweringen boven de ingang wachten grote ronde stenen tot ze naar beneden worden geduwd op het hoofd van de vijand.
Op de main chowk vonden in de veertiende en veertiende eeuw drie afschuwelijke gevallen van jauhar (zelfopoffering) plaats, toen de vrouwen van het koninklijk paleis, dat over de chowk uitkijkt, er een groot vuur lieten aanleggen waar ze zich van de paleismuren af in stortten.
Paleis van de Maharawal
De chowk wordt gedomineerd door het Paleis van de Maharawal, geopend van oktober tot maart voor het publiek als het Fort Palace Museum (dag. 9-18 uur, apr-sept 8-18 uur, INR 250 incl. audiogids, studenten INR 200 INR 30, video INR 150).
De vijf verdiepingen hoge, met balkons bedekte façade van het paleis behoort tot het beste metselwerk van Jaisalmer, terwijl links van het paleis de sierlijke marmeren troon staat van waaraf de vorst (in Jaisalmer maharawal in plaats van maharadja genoemd) zijn troepen zal hebben toegesproken.
Museum
Binnen biedt het museum een intrigerende blik in het leven van de heersers van Jaisalmer door de eeuwen heen, met voorwerpen die variëren van een kunstige zilveren kroningstroon tot huiselijker stukken, zoals het bed en de thalischotel van een negentiende-eeuwse vorst.
Er zijn ook nog allerlei andere boeiende dingen te zien, van vijftiende-eeuwse sculpturen (waaronder een ongewoon bebaarde Rama) tot lokale postzegels en bankbiljetten, terwijl je vanaf het dakterras weergaloos uitzicht hebt.
Hindoe- en jaïntempels
In het fort staan een paar hindoetempels, waaronder de eerbiedwaardige Laxminathtempel uit 1494, gewijd aan Laxmi. Geen van deze is echter zo indrukwekkend als het complex van zeven jaïntempels (dag. 8-12, INR 30, camera INR 70, video INR 120, camera op mobiele telefoon INR 30).
De tempels zijn onderling verbonden door smalle gangen en trappen, en werden tussen de twaalfde en de vijtiende eeuw gebouwd, met gele en witte marmeren altaren en verfijnd gebeeldhouwde motieven op de muren, plafonds en pilaren. Twee van de zeven tempels zijn geopend tussen 8 en 12 uur, de andere vijf zijn alleen geopend van 11 tot 12 uur, wanneer het geheel wordt overlopen door reisgezelschappen, dus plan je bezoek slim.
