Aan de oostrand van de Tharwoestijn ligt Jodhpur, ook wel de Blauwe Stad genoemd naar de verf van de oude huizen, opeengepakt onder het machtige fort Meherangarh, de spectaculairste citadel van Rajasthan. Jodhpur was ooit de belangrijkste stad van Marwar, het grootste vorstendom van Rajputana, en er wonen nu ongeveer een miljoen mensen. De meesten blijven niet langer dan om het fort te zien, al is er genoeg te doen.
Dwalend door het blauwe doolhof van de oude stad stuit je op islamitische knoopververs, poppenmakers en traditionele specerijenmarkten, terwijl de beroemde rechthoekige daken, vooral tegen zonsondergang, de droom van elke fotograaf zijn.
Blauwe stad
De meeste uitzichten op Jodhpur worden gedomineerd door het indrukwekkende fort Meherangarh, dat opdoemt boven de stad van boven op zijn enorme zandstenen sokkel. Eronder staan de huizen van de ommuurde oude stad opeengepakt als een kubistisch schilderij, de meeste geschilderd met de blauwe verf die de stad zijn aparte kleur geeft.
Blauw duidde oorspronkelijk op de residentie van een brahmaan uit een hoge kaste, en werd gemaakt door indigo toe te voegen aan witkalk waarvan men dacht dat die de gebouwen beschermde tegen insecten en ze 's zomers koel hield. Nu is er zelfs een blauwe moskee aan de weg vanaf de Jalori Gate, ten westen van het fort.
Fort Meherangarh
De bazaars van de oude stad hebben verschillende delen die zijn toegewezen aan verschillende handelaren en lopen straalsgewijs af van de uit 1910 daterende Sardar Market met de hoge klokkentoren, een monument dat het centrum van de stad markeert. De meeste borstweringen aan de zuidkant van de oude stad zijn ontmanteld, waardoor de Jalori Gate en Sojati Gate er een beetje verloren bij staan, zo zonder muur.
Qua omvang en fysieke verschijning kunnen weinig bezienswaardigheden in India wedijveren met het fort Meherangarh, een machtige hoeveelheid ondoordringbaar metselwerk. De hoge, raamloze muren ervan lijken wel ontsproten aan de enorme rots waar het bouwwerk op staat (dag. 9-17.30 uur, INR 300).
De wandeling omhoog naar het fort vanuit de oude stad is behoorlijk steil, maar de ingang is ook per taxi of autoriksja bereikbaar over de weg vanaf de Nagauri Gate. Voor de uitstekende audiotour moet je ongeveer twee uur uittrekken.
Machtige maharadja
Je gaat het fort binnen door Jai Pol, of Jey Pol, de eerste van de zeven verdedigingspoorten. De zesde, Loha Pol, maakt een scherpe bocht naar rechts en heeft ijzeren punten om een aanval van vijandige olifanten tegen te houden.
Op de muur binnen kun je de handafdruk zien van de weduwen van maharadja Man Singh, hier in 1843 geplaatst vlak voor ze sati pleegden op zijn brandstapel, de laatste massa sati door vrouwen van een maharadja van Marwar.
Achter de laatste poort, de Suraj Pol, ligt Shangar Chowk, het Kroningsplein, waar maharadja's worden gekroond op een speciale marmeren troon. Als je vanaf het plein omhoogkijkt, kun je het fantastische jali (latwerk) zien dat de omringende zandstenen muren vrijwel volledig bedekt.
Bloemenpaleis
De naburige appartementen dienen nu als museum waarin massief zilveren howdahs (olifantenzetels), palankijnen en diverse wapens te zien zijn, waaronder Akbars eigen zwaard. Boven zien je enkele fraaie miniatuurschilderijen uit de school van Marwar.
Het mooist afgewerkte koninklijke verblijf is het magnifieke Phool Mahal, ofwel Bloemenpaleis, uit 1724, met flonkerende gebrandschilderde ramen en een plafond van gouden filigreinwerk. Het paleis werd gebruikt voor dans, muziek en poëzievoordrachten.
Vrouwenverblijf
Aan het plafond van het nabijgelegen Takhat Vilas, gebouwd door de negentiende-eeuwse maharadja Takhat Singh, hangen enorme kerstballen. In het Jhanki Mahal, of Koninginnepaleis, staat een rij wiegen van voormalige vorsten. Het Moti Mahal (Parelpaleis) werd gebruikt voor staatszaken. De vijf alkoven tegenover de ingang zijn verborgen balkons waar de vrouwen van de maharadja stiekem de beraadslagingen konden volgen.
Voorbij het Moti Mahal bevindt zich het Zenana, of vrouwenverblijf. Vanaf hier kun je afdalen naar de Tempel van Chamunda, de oudste tempel van de stad, gewijd aan de beschermgodin van Jodhpur, een incarnatie van Durga.
