Een boottocht over de binnenwateren van erala is iets wat je niet mag missen als je door India reist. Het gebied dat bekendstaat als Kuttanad strekt zich over een lengte van 75 kilometer uit, tussen Kollam in het zuiden en Kochi in het noorden, en ligt gevangen tussen de zee en de heuvels.
Het is een dichtbegroeid woest doolhof van beekjes, kanalen, rivieren en meren, waar de typische levensstijl van Kerala bewaard is gebleven. Het gebied kun je niet bereiken via de gangbare wegen.
Landelijke levensstijl
De landelijke levensstijl van de bewoners heeft bezoekers altijd al gefascineerd. De ondernemende plaatselijke bewoners hadden al vroeg in de gaten dat dit mogelijkheden bood, vooral toen buitenlanders en rijke Indiase stedelingen bereid bleken (in verhouding) veel geld neer te tellen voor tochtjes door het gebied met omgebouwde rijstboten, of kettu vallam.
De toeristenindustrie rond de woonboten is de afgelopen twintig jaar sterk gegroeid en bracht naast meer voorspoed helaas ook nadelige gevolgen voor het milieu met zich mee. Er zijn echter ook manieren om dit geweldige gebied op een wat milieubewustere manier te verkennen.
Amma's ashram
De populairste excursie in de regio Kuttanad is de dagtocht tussen Kollam en Alappuzha. Er zijn allerlei ritselaars die hun diensten aanbieden, maar de belangrijkste boten varen om de dag en zijn in handen van de ATDC en DTPC. De dubbeldeksboten vertrekken dagelijks om 10.30 uur (inchecken 10 uur) vanuit Kollam en Alappuzha. Op de dag van vertrek of van tevoren kun je kaartjes (INR 300) kopen bij de kantoren van de ATDC/DTPC en sommige agentschappen en hotels.
Beide maatschappijen meren tijdens de acht uur durende tocht drie keer aan. Je stopt voor een lunch en bij de Mata Amritanandamayi Math bij Amritapuri, de ashram van Amma, de beroemde 'knuffelheilige' van Kerala, zo'n drie uur ten noorden van Kollam.
Kleinere motorboot
Dit is veruit de belangrijkste route over de binnenwateren, maar veel toeristen vinden hem te lang, vinden de dekken overvol en de zon te fel. Het heeft bovendien iets beschamends om met allemaal toeristen op een boot gepropt te zitten, die foto's maken van elk teken van leven in het water of langs de oevers, terwijl groepen kinderen luid roepend met de boot mee hollen.
Als alternatief kun je een motorboot huren die plaats biedt aan vier tot zes personen. Ga hiervoor naar de DTPC of ATDC. De kosten hiervan bedragen circa INR 300 per uur. Vanaf INR 250 per uur kun je ook tragere, logge dubbeldeksboten huren.
Dorpsexcursies en kanotochten
Veel van de woonboten, die overigens een aanzienlijke milieubelasting vormen, zijn te groot voor de smalle waterwegen die naar de dorpjes leiden. Om deze meer afgelegen en idyllische gebieden te bereiken, zul je een kano moeten regelen.
Met een kano ben je niet erg snel en kom je dus minder ver, maar het is een ervaring die zeker de moeite waard is: dicht bij het water en de bewoners die in het gebied leven. Er wordt in de hele regio Kuttanad ook geadverteerd voor iets formelere 'dorpsexcursies'. Tijdens deze tochtjes kun je ambachtslieden en boeren aan het werk zien.
Woonboten
Bijna niemand had twintig jaar geleden kunnen vermoeden dat toeristen de binnenwateren zouden bezoeken in oude rijstsloepen, oftewel kettu vallam, maar nu dobberen er ruim zeshonderd rond op de waterwegen in Kuttanad. De woonboten, gemaakt van donker hout en met een overkapping van palmstro en kokosvezels, zijn hier 'big business'.
Haast ieder hotel, guesthouse of resort in de middenklasse of het topsegment lijkt er een te hebben. De mooiste boten hebben hutten met airco, breedbeeldtelevisie op het dek, geïmporteerde wijn in de koelkast en jacuzzi's die de hele nacht door bubbelen. Een echt bakbeest is de Vaikundan (gelegen nabij Amma's ashram in de wijk Kollam) die tien hutten telt, maar niet uitvaart voor minder dan INR 100.000 (€ 1.600).
Tarieven
De goedkoopste boten zijn primitieve sloepen met dreunende dieselmotoren, hokkerige hutten en simpel sanitair. Wat je uiteindelijk betaalt voor je cruise hangt af van de grootte van de boot en de kwaliteit van de geboden voorzieningen, het aantal en het niveau van de hutten en, niet onbelangrijk, de tijd van het jaar. Tarieven verdubbelen rond kerst en oud en nieuw en halveren in het laagseizoen, tijdens de moesson.
Als je begin december of half januari reist, betaal je in de praktijk zo'n INR 6000-15.000 voor een tweepersoonshut op een boot met airco en nette badkamer, inclusief drie maaltijden. Een cruise zou minstens 22 uur moeten duren, maar verwacht niet dat je continu aan het varen bent: niet varen betekent namelijk minder brandstofverbruik.
Milieuvriendelijke rijstboot
Je bespaart een hoop geld en doet het kwetsbare ecosysteem een groot plezier als je kiest voor een meer milieuvriendelijke handmatig aangedreven kettu vallam. Op deze manier werden de rijstboten oorspronkelijk voortgestuwd. Hoewel dit betekent dat het tempo laag ligt, is een dergelijke tocht stiller (uitstekend om dieren in het wild te spotten) en uiteindelijk veel meer ontspannen.
Aanbieders van tochten per woonboot werken vanuit Kollam en Kumbakonam, maar de meeste vind je in Alappuzha, waar de tarieven het laagst liggen (maar waar ook de meeste opstoppingen zijn op mooie routes). Kijk goed rond en bekijk de boot voordat je boekt. Het is een goed idee een en ander op papier te zetten en pas na afloop van de cruise je laatste betaling te doen in verband met eventuele klachten.
Plaatselijke veerboten
Kettu vallam vormen een prettige manier om over de binnenwateren te reizen, maar als je op een wat meer opwindende manier het echte leven in dit gebied wilt ervaren, kun je beter de plaatselijke veerboten nemen die de dorpjes met elkaar verbinden. Vooral de tocht van Alappuzha naar Kottayam is een aanrader (vertrek 7.30, 9.35, 11.30 en 17.15 uur, reisduur 2:30 uur, INR 10), die je langs open lagunes en smalle kanalen, door palmenbossen en langs eilandjes voert. Kom vroeg, zodat je een mooi plekje met een goed uitzicht kunt bemachtigen.
Er zijn talloze routes waar je onderweg kunt op- en afstappen, maar zonder de hulp van het toeristenbureau kunnen de ingewikkelde dienstregelingen en de namen in Malayalam het je knap lastig maken. Leuke bestemmingen vanuit Alappuzha zijn onder meer Neerettupuram, Kidangara en Chambakulam. Hier gaan dagelijks regelmatig veerboten naartoe, maar soms moet je een of twee keer overstappen. Als je moet wachten, kun je de tijd doden in de plaatselijke cafés, wat de tocht natuurlijk alleen maar leuker maakt. Neem in elk geval altijd een hoofddeksel en voldoende water mee.
Bedreigingen voor het ecosysteem
De mossen die vaak een deken vormen over de smallere waterwegen mogen er wel leuk uitzien, maar zijn een teken van de ernstige milieuproblemen waarmee het gebied tegenwoordig kampt. De bevolkingsdichtheid is er twee tot vier keer zo groot als in andere kustgebieden in het zuidwesten van India en de druk op de regio neemt toe.
Er wordt derhalve veel gebruik gemaakt van kunstmest, die vervolgens in het water terechtkomt en de groei van mossen bevordert. De illegale ontginning van landbouwgrond vormt ook een grote bedreiging voor het kwetsbare ecosysteem. In ruim een eeuw tijd is het waterareaal van Kuttanad met tweederde afgenomen.
Mangrovemoerassen en visbestanden zijn sterk teruggelopen door vervuiling en de opkomst van steden en dorpen aan de rand van het gebied. Het toerisme draagt ook zijn steentje bij aan het probleem, te oordelen naar het laagje olie dat op het water drijft en afkomstig is van alle boten. Veel vis sterft vanwege de olie en als gevolg hiervan is het aantal vogelsoorten gehalveerd.
