Volgens de legende ontstond Pushkar, vijftien kilometer ten noordwesten van Ajmer, toen Heer Brahma, de Schepper, een lotusbloem (pushpa) uit zijn hand (kar) op de aarde liet vallen. Op de drie plekken waar de bloemblaadjes vielen, verscheen op wonderbaarlijke wijze water midden in de woestijn en vormde drie blauwe meertjes.
Koning der Koningen
Op de oevers van de grootste riep Brahma vervolgens een vergadering bijeen van zo'n 900.000 hemelse wezens: het hele hindoepantheon. Het meer is omgeven door witgekalkte tempels en ghats om te baden en wordt tegenwoordig vereerd als een van de heiligste plekken van India: Pushkaraj Maharaj, letterlijk 'Pushkar, Koning der Koningen'.
Grootste kamelenmarkt
Men gelooft dat het water gedurende de gunstige volle maan van oktober/november (de verjaardag van de massabijeenkomst der goden, of yagya), de ziel reinigt van alle onzuiverheden. Dit jaarlijkse religieuze feest trekt pelgrims uit het hele land.
Verder verhandelen Rajasthaanse dorpelingen vee op wat de grootste kamelenmarkt (unt mela) ter wereld is geworden, waar meer dan 150.000 handelaren, toeristen en belangstellenden de duinen ten westen van het meer bevolken.
Tempel op heuveltop
Er staan meer dan vijfhonderd tempels in en om Pushkar, hoewel sommige, zoals de schitterende Vishnutempel, verboden zijn voor niet-hindoes. Het belangrijkste heiligdom van Pushkar, de Brahmatempel, huisvest een vierhoofdig beeld van Brahma, en is een van de weinige tempels in India die aan hem is gewijd.
Op een platform verheven staat midden op de binnenplaats de altijd drukke zaal, aan drie kanten omgeven door kleinere heiligdommen met platte daken die uitzicht bieden over de woestijn, op de Savitritempel op een naburige heuveltop.
De klim van een uur naar de top van die heuvel wordt beloond met weergaloze uitzichten over de stad en de woestijn. Je kunt het best proberen de top voor zonsopkomst te halen, al is het ook prachtig om hier de zon te zien ondergaan. De tempel zelf is modern, maar het beeld van Savitri zou dateren uit de zevende eeuw. De Gayitritempel (Pap Mochini Mandir), op een heuvel ten oosten van de stad, biedt ook prachtig uitzicht, vooral bij zonsopkomst.
Meer van Pushkar
Alles in Pushkar draait om het meer, hoewel dit op het moment van schrijven vrijwel droog stond omdat het in 2009 was drooggelegd voor een schoonmaak. Als alles goed gaat, zal de moesson het op natuurlijke wijze bijvullen, als er genoeg regen valt.
Het meer wordt omgeven door vijfhonderd mooie witgekalkte tempels, die met het water verbonden zijn via 52 ghats, trappen: één voor elke maharadja van Rajasthan, die aparte gastenverblijven bouwden voor hun bezoek aan Pushkar.
Beroemde ghats
De voornaamste ghat is Gau Ghat, soms ook wel Main Ghat genoemd, vanwaar de as van Mahatma Gandhi, Jawaharlal Nehru en Shri Lal Bahadur Shastri werd verstrooid in het meer.
Brahma Ghat is de plek waar Brahma zelf zijn rituelen uitvoerde, terwijl bij de grote Varaha Ghat, vlak bij het marktplein, Vishnu zou zijn verschenen in de vorm van Varaha (een wild zwijn), de derde van zijn negen aardse incarnaties. Bij alle ghats moeten bezoekers hun schoenen uitdoen op een eerbiedige afstand van het meer, en je mag er niet roken of fotograferen.
Indiase en westerse toeristen worden door lokale brahmanenpriesters verzocht om bij het meer een ritueel uit te voeren, Pushkar Puja. Dit houdt in dat je gebeden herhaalt terwijl je rozenbladeren in het meer gooit, en dan een donatie geeft.
Pushkar paspoort
Na voltooiing van de puja wordt er een rode draad uit een tempel om je pols geknoopt. Dit wordt door de lokale bevolking het 'Pushkarpaspoort' genoemd, en het betekent dat je niet langer wordt lastiggevallen door opdringerige priesters en ongehinderd naar de ghats kunt lopen.
Indiërs geven meestal INR 21 of INR 31, en INR 51 of hoogstens INR 101 zou voor een buitenlander genoeg moeten zijn. Een favoriete truc van meestal (nep-) priesters is vragen hoeveel je wilt betalen, dan een gebed zeggen voor alle leden van je familie en dat bedrag vragen voor iedere gezegend familielid. Laat je niet dwingen om meer te geven dan afgesproken.
