De van alle kanten majestueuze vorm van de vulkanische kegelberg Gunung Agung is op heel oostelijk Bali zichtbaar, en over zee zelfs vanaf Nusa Lembongan en West-Lombok. Het is het spirituele centrum van het eiland: de Balinese bevolking gelooft dat de geesten van hun voorouders hier verblijven en op de hellingen staan verscheidene belangrijke tempels, waaronder de Pura Besakih, de Moedertempel, en de Pura Pasar Agung.
Dorpen en huizen zijn georiënteerd op de berg, en veel mensen slapen met hun hoofd in die richting. Met 3.142 meter is de Gunung Agung ook de hoogste piek van Bali en het doel van uitdagende beklimmingen. In de dorpen Muncan en Selat, aan de weg Amlapura-Rendang, vind je goede gidsen.
Besakih
De grote trekpleister in het oosten van Bali is zonder twijfel de enorme Besakih (dagelijks 8-17 uur, Rp 15.000), het meest vereerde tempelcomplex op het eiland.
Op een heldere dag kan het een magnifiek gezicht zijn: de schrijnen met vele lagen van de ruim twintig tempels, vol gelovigen in traditionele dracht die uitgebreide offers dragen, terwijl het hele complex wordt omlijst door de strenge pracht van de heilige vulkaan. Maar de Besakih kan ook tegenvallen: het complex van in veel opzichten saaie gebouwen is gesloten voor niet-hindoes, die buiten de lage muren moeten blijven. Zelfs het gevaarte van de Gunung Agung is vaak onzichtbaar achter de wolken.
Beklimming van de Gunung Agung
Er leiden twee grote routes de Gunung Agung op, beide lang en zwaar. De ene begint bij de Besakih, de andere verder oostelijk, bij de andere belangrijke tempel, de Pura Pasar Agung. Welke route je ook neemt, je moet midden in de nacht vertrekken om voor zonsopkomst (6-7 uur) boven te zijn.
Aan het eind van de ochtend belemmeren wolken vaak het uitzicht. Je kunt zeker niet zonder een gids, en je hebt stevig schoeisel, warme kleren voor op de top, een goede zaklamp (idealiter een hoofdlamp, zodat je beide handen vrij hebt om te klimmen), water en snacks nodig. Voor de afdaling is een stok handig.
Beste seizoen
Gedurende bepaalde tijden in het jaar is klimmen verboden, vanwege religieuze ceremonies bij de Besakih of Pura Pasar Agung. Het droge seizoen (april tot half okt) is de beste tijd om te klimmen. Wind en regen kunnen de afdaling te gevaarlijk maken of je dwingen je poging te staken, dus vraag advies aan een Engelssprekende gids die goed bekendstaat.
Er hebben zich dodelijke ongelukken voorgedaan vanwege glibberige omstandigheden en slecht schoeisel.
Sidemen en omgeving
Het hoog gelegen dorp Sidemen ligt in een typisch Balinese omgeving van rijstterrassen, kokospalmen en de stromende Unda, onder het dreigende profiel van de Gunung Agung. Het is een fantastische uitvalsbasis voor een paar dagen, met steeds meer schilderachtige overnachtingsmogelijkheden, lichte wandeltochten door de rijstvelden en gemakkelijke verbindingen met de Pura Pasar Agung voor de uitdagende klim op de Gunung Agung.
Het is ook heel goed mogelijk om vanaf hier de Besakih te verkennen, en zelfs Batur, dat maar 48 kilometer naar het noordwesten ligt (anderhalf uur rijden).
Ook als je niet van plan bent om te blijven, kun je genieten van het landschap vanaf de weg die begint in Selat (acht kilometer noordelijk van Sidemen) en omlaag gaat naar Paksabali, zestien kilometer ten zuidwesten van Sidemen aan de hoofdweg Semarapura-Kusamba. Bemo's rijden op deze route vanuit Semarapura.
Kunstenaarsdorp
De kunstenaars Walter Spies en Theo Meier woonden in de jaren dertig en veertig beiden in dit gebied, in Iseh, drie kilometer noordelijk. In hetzelfde dorp schreef Anna Mathews haar indringende Night of Purnama, over haar leven in dit dorp voor en tijdens de uitbarsting van 1963 van de Gunung Agung.
Hoewel de omgeving van Sidemen door de eruptie bedekt was met een laag as, leed het niet onder dezelfde verwoesting als de noordhellingen, en de eindeloze sawahs getuigen van de werking van de extra meststof.
Rond het dorp
De belangrijkste activiteit in deze omgeving is een bezoek aan de rijstvelden, ofwel op je gemak vanaf de veranda of tijdens een wandeling door de velden naar dorpen en tempels in de buurt. Pensions leveren een grove kaart of je kunt bij je eerste uitje een gids meenemen (Rp 50.000 per groep per uur).
Je kunt ook naar de werkplaats van Pelangi (dagelijks 8-17 uur) aan de hoofdweg bij de zuidrand van het dorp gaan, om prachtige endek en songket (goud- en zilverdraad) weefkunst te kopen en te zien hoe het gemaakt wordt op voetweefgetouwen. Het winkeltje heeft je traditionele lontarpalm-schilderingen.
Activiteiten
Lihat Sawah verzorgt kookcursussen en organiseert wildwaterrafttochten op de Telaga Waja. Jana, van restaurant Jana (T0813/3806 2202), leidt beklimmingen van de Gunung Agung (Rp 700.000 voor 1 of 2 personen) en verhuurt bromfietsen (Rp 60.000).
Er is geen autoverhuur, maar een aanbevolen plaatselijke chauffeur en gids is Ketut Lagun. Aan de hoofdweg zitten 25 meter ten zuiden van de afslag naar de accommodatie een postagentschap en een wisselkantoor (ma-za 10-16 uur), maar de dichtstbijzijnde geldlautomaat is in Semarapura.
