De Borobudur is de mooiste boeddhistische tempel ter wereld. Gebouwd in de zevende of achtste eeuw en 60.000 vierkante meter groot. De zon er zien opkomen is een waarlijk spirituele ervaring.
Het licht van de opkomende zon schijnt op een open veld. De stilte maakt plaats voor fluitende vogels. Uit een dikke laag ochtendmist komt langzaam het mooiste boeddhistische heiligdom ter wereld tevoorschijn: de Borobudur.
Boeddhistische tempel
De Borobudur in Centraal-Java ligt op ongeveer veertig kilometer van de stad Yogyakarta. De boeddhistische tempel is over een berg gebouwd en heeft een omtrek van vijf kilometer.
Het bouwwerk telt negen verdiepingen en een stenen oppervlak van ruim 60.000 vierkante meter. De tempel vormt een gids naar de boeddhistische verlichting voor priesters en pelgrims. Het is één van de populairste bestemmingen in heel Indonesië.
Levensverhaal Boeddha
Het heiligdom is eigenlijk één grote stoepa. Oorspronkelijk waren stoepa's een soort stenen heuvels waarin relieken van Boeddha verborgen lagen, tegenwoordig hebben ze zich ontwikkeld tot verfijnde gebouwen. De Borobudur is daar misschien wel het beste voorbeeld van.
De tempel is aan alle zijden 118 meter lang. De eerste zes verdiepingen bestaan uit rechthoekige terrassen, waar meer dan 1500 reliëfs in zijn gegraveerd. Ze vertellen het levensverhaal van Boeddha.
Op de drie hoger gelegen cirkelvormige terrassen staan 400 kleine stoepa's met daarin elk een Boeddhabeeld. De top van het piramidevormige complex is de centrale stoepa die wordt omcirkeld door 72 kleine stoepa's, in de vorm van een bel.
Drie niveaus van de microkosmos
De Borobudur verbeeldt het totale universum. De drie verdiepingen staan symbool voor de drie niveaus van de microkosmos.
In het eerste niveau zie je de wereld van het menselijke verlangen. Die wereld wordt beïnvloed door negatieve impulsen.
Het middelste niveau laat de mens zien die zijn negatieve aandriften onder controle heeft.
In het laatste niveau is de mens niet langer beperkt door zijn fysieke en materiële verlangen. Hij kan onbelemmerd door naar het nirwana, het hoogste niveau dat de mens in het boeddhisme kan bereiken. Volgens het boeddhisme moet de mens hier altijd naar streven.
Sailendra dynastie
Hoewel er geen precieze data bekend zijn, is de Borobudur waarschijnlijk tussen het einde van de zevende en het begin van de achtste eeuw gebouwd, door de Sailendra dynastie.
Deze machthebbers gebruikten het boeddhisme om hun eigen positie te versterken. Naar schatting hebben zo'n 46.000 steenhouwers, beeldhouwers, metselaars en dragers de enorme klus geklaard.
Thomas Raffles
De afnemende interesse in het boeddhisme en een uitbarsting van de Merapi vulkaan deden de Borobudur vlak na haar voltooiing alweer leegstromen. Eeuwenlang lag de tempel verborgen onder een dikke stoflaag en wilde begroeiing.
Het duurde tot de achttiende eeuw voor het complex werd herontdekt door Sir Thomas Raffles, een Engelse machthebber op Java. In 1907 en 1914 werden pogingen gedaan om de Borobudur te restaureren, maar door het gebrek aan financiën liepen deze pogingen snel vast.
Restauratie
Na twee lichte aardbevingen in 1961 zag de Indonesische regering in dat de restauratie van de Borobudur professioneel moest worden aangepakt. Anders zou het unieke monument voor altijd verloren zijn.
In 1975 begon Indonesië, met technische ondersteuning van Nederland, Frankrijk en de Unesco, met de restauratie van de Borobudur. De machtige tempel werd weer opengesteld voor het publiek. Een bezoek tijdens zonsopgang is één van de bijzonderste ervaringen die je je in Indonesië kunt wensen.
Wat is er te doen in Borobudur?
- Wanneer je in mei in de buurt van de Borobudur bent is een bezoekje aan het Waisak festival een must. Tijdens dit boeddhistische festival wordt de geboorte, verlichting en dood van Boeddha gevierd als het volle maan is.
- De Borobudur is het mooist bij zonsopgang en zonsondergang. Sowieso is het verstandig om een beetje vroeg of laat op de dag te komen vanwege de grote drukte.
- De nabijgelegen vulkaan Gunung Merapi was tot voor kort een populaire berg om te beklimmen. Maar na de heftige uitbarsting in het najaar van 2010 zal het nog wel even duren voordat dit weer kan.
- Prambanan, het grootste Hindu tempelcomplex op Java, is totaal anders dan de Boeddhistische Borobudur maar niet minder mooi. Het ligt een uurtje rijden vanaf de Borobudur.
- Sluit de dag af met een Ramayana balletvoorstelling. Met de Prambanan tempel als decor kijk je naar deze dans. Ook in de stad Yogyakarta zijn dagelijks voorstellingen.
