Nergens ter wereld word je met zulke open armen ontvangen als in Iran. ‘Welcome in Iran! Where are you from?’ hoor je met oprechte interesse vanaf elke straathoek. Binnen de kortste keren word je uitgenodigd voor een etentje bij een lokale familie en krijg je waarschijnlijk zelfs een bed aangeboden.
Maar het is niet altíjd de bedoeling dat je het aanbod accepteert. Reizigers komen geregeld terug met geschenken die ze eigenlijk hadden moeten afslaan. Waarschijnlijk waren ze niet op de hoogte van de Iraanse normen en waarden: van het beleefdheidsritueel taarof, van de eetgewoonten en de kledingvoorschriften. We vertellen je er graag over, zodat je met alle respect kan genieten van de verwonderlijke gastvrijheid die ieders rondreis door Iran tekent.
Taarof: een uitzonderlijke vorm van bescheidenheid
Je staat in een traditionele bakkerij in Esfahan. De man achter de toonbank reikt je een bakje met gaz, noga, aan. Zijn ogen glunderen, uitgelaten over de buitenlandse klant in zijn winkel. Je wil een paar duizend rial overhandigen, maar de man slaat het geld af. Je probeert het nog eens. Hij weigert opnieuw. Hetzelfde gebeurt even later bij de taxichauffeur. Als je de verschuldigde rials wil geven, schudt de chauffeur van nee.
Stomverbaasd word je achtergelaten. Hoe verdienen deze mensen hun geld?
Je krijgt de producten en diensten niet daadwerkelijk gratis aangeboden. Weigeren is simpelweg een beleefdheidsregel in Iran. De bedoeling is dat je een aanbod meerdere keren afslaat totdat je samen uitkomt tot een overeenkomst. Dit beleefdheidsritueel, taarof, is een van de meest typische gebruiken in de Iraanse cultuur. Taarof doordrenkt de omgangsvorm in Iran, zelfs in de huiselijke sfeer.
Tafelen volgens de Iraanse etiquette
Dus ook als een Iraanse vrouw je spontaan uitnodigt voor een picknick in een van de rozentuinen van Shiraz, stel je je bescheiden op. Je slaat het verzoek een keer of drie af voordat je meegaat.
Als je eenmaal je plek op het kleed hebt gevonden, merk je al gauw dat Iraniërs geboren picknickers zijn. Grote manden, complete gasstelletjes en thermoskannen worden aangesleept. Biedt een van de dochters je een borrelglaasje met thee aan? Dan sla je de thee een aantal keer af. Neem het glaasje uiteindelijk aan met je rechterhand. Volgens de Iraanse normen en waarden wordt het gebruik van je linkerhand in de omgang als uiterst respectloos ervaren.
Na een paar glaasjes thee heb je waarschijnlijk genoeg. De vriendelijke dochter blijft echter langskomen. Iraniërs overladen hun gasten namelijk met eten en drinken. Je zegt weer een paar keer ‘nee’, maar weiger eten en drinken nooit écht, want dat is onbeleefd. Laat een klein beetje liggen op je bord of in je glas om aan te geven dat je genoeg hebt gehad.
De Iraanse gewoontes die taarof in de hand werkt, kan je misschien als omslachtig of zelfs oneerlijk ervaren. Het uitvoerige beleefdheidsritueel staat ook lijnrecht tegenover de Nederlandse directheid. Maar ten grondslag aan deze omgangsvorm liggen oprechte gastvrijheid en vriendelijkheid. Anderen op hun gemak stellen ligt nou eenmaal in het hart van de Iraanse cultuur.
Islamitische kledingvoorschriften in Iran
In zo’n gastvrij land wil je jezelf natuurlijk ook respectvol opstellen. Daarbij hoort Islamitische kleding. Gepaste, bedekkende kleding is verplicht in Iran, ook voor toeristen. Mannen horen geen korte broeken of hemden te dragen. Van vrouwen wordt verwacht dat de armen en knieën bedekt zijn. Je hoeft niet altijd een chador aan, al is dat het ideaal van de overheid, maar in de meeste moskeeën en heiligdommen is zo’n gewaad verplicht.
Meestal liggen er chadors te leen bij de ingang van heiligdommen. Bedek hiermee je hoofd en lichaam, behalve je gezicht. Vergeet ook niet je schoenen uit te trekken voordat je naar binnengaat - ook bij mensen thuis. Verder mag je niet voor biddende mensen langslopen of met je rug naar iemand toe staan. Doe je dat per ongeluk toch? Bied dan je excuses aan. Een Iraniër zal het je waarschijnlijk niet kwalijk nemen. Ook die invloed heeft taarof op de vriendelijke bevolking van Iran.
Wil jij op rondreis door Iran? Bekijk hier de beste deals!
