Niets leidt tot zoveel verhitte discussies als de situatie in Israël, waar Israëli's en Palestijnen al bijna honderd jaar strijden om hetzelfde land. De achterliggende oorzaken zijn zo complex, dat velen niet meer weten waar het conflict om draait. Een korte samenvatting.
Na de Ottomaanse periode, van het einde van de negentiende eeuw tot 1948 namen de Britten de controle over Palestina over. Tot die tijd voelden Palestijnen zich Arabieren, niet anders dan Syriërs of Irakezen. Het Britse mandaat in Palestina streef er vanaf 1917 actief naar om de Balfour-verklaring van in de praktijk te brengen: de stichting van een Joodse staat in Palestina.
Stichting Joodse staat
Een golf van Joodse immigranten was het gevolg. Na de Tweede Wereldoorlog besloten de Verenigde Naties dat Palestina in tweeën werd gedeeld. Een gedeelte voor Joden en een gedeelte voor Palestijnen. Jeruzalem, de stad die voor beide groepen heilig is, zou onder bescherming van de VN komen.
De Palestijnen weigerden de opdeling. Het plan ging volgens de Palestijnen voorbij aan de demografie van Palestina: 67 procent van de bevolking was niet Joods. Religieuze leiders riepen op tot een heilige oorlog. Maar het plan gaat door: Palestina wordt opgedeeld.
Vluchtelingen
De Joodse delen van Palestina verenigen zich in de staat Israël, die in 1948 de onafhankelijkheid uitroept. Egypte, Syrië, Libanon en Irak vallen Israël binnen, om de stichting van de Joodse staat tegen te houden. Israël vecht terug en na een jaar is Israel tweemaal zo groot. De Palestijnen leven dan voornamelijk in de Gaza-strook, die door Egypte is geannexeerd. Ook op de Westelijke Jordaanoever, onderdeel van Jordanië, leven veel Palestijnen.
De onafhankelijkheidsverklaring en de daaropvolgende oorlog brengt een enorme stroom vluchtelingen op gang. 700.000 Palestijnen vluchten naar omliggende landen. 600.000 Joden vluchten vanuit de Arabische landen naar Israël.
Gaza-strook
Tot 1967 blijft het vuurtje smeulen. Dan vallen de Arabische landen Israël opnieuw aan. Maar het Israëlische leger is goed getraind: binnen zes dagen moeten de aanvallers zich terugtrekken. Israel verovert de Gaza-strook, de Westelijke Jordaanoever en Jeruzalem.
Sindsdien zijn de Joden de baas in Israël. De Palestijnse gebieden worden gecontroleerd door de staat Israël. Hoewel Israël de Palestijnen toegang geeft tot heilige plaatsen in Jeruzalem, klagen veel Palestijnen dat hun bewegingsvrijheid afhangt van het humeur van de Israëli's. Dat blijkt te kloppen: als Israël in 2007 de Gaza-strook blokkeert, stijgt de werkloosheid onder Palestijnen tot tachtig procent.
Twee partijen lijden
Intussen klagen de vluchtelingen uit 1948 dat zij nog altijd niet naar hun land kunnen terugkeren. De Palestijnse vluchtelingen, inmiddels rond de vijf miljoen mensen, hebben nooit een officiële status in hun nieuwe landen gekregen. In vluchtelingenkampen wachten ze op de terugkeer naar een land waar velen nog nooit geweest zijn. Het is zeer de vraag of ze hun land ooit zullen zien.
De Israëli's lijden intussen onder de frustratie en woede van de Palestijnen. Met bomaanslagen en raketaanvallen proberen de Palestijnen de Israëli's te verdrijven. Vredesonderhandelingen tussen Israëlische Yitzhak Rabin en Palestijnse Yasser Arafat lijken in 1995 dichtbij een oplossing, maar de onderhandelingen lopen vast na de moord op Rabin.
Oplossing ver weg
Een overgrote meerderheid van zowel de Palestijnen als de Israëli's wil een oplossing waar beide groepen een eigen staat hebben. Over de grenzen daarvan wordt getwist, met Jeruzalem en de heiligdommen in de stad als belangrijkste troefkaart.
En daar blijven de meningen nu al tientallen jaren over verschillen. Als de ene partij een concessie doet, is het voor de andere partij niet genoeg. Daarbij twijfelt iedereen aan elkaars motieven tijdens het vredesproces. Hardliners en voorstanders van vredesbesprekingen wisselen elkaar in hoog tempo af. wederzijdse wantrouwen en de verdeeldheid binnen beide kampen houdt een eventuele oplossing nog altijd in een houdgreep.
