Op Azie.nl vind je de beste aanbieders van vakantie reizen naar Laos. Zoek, vergelijk en vind de aanbieder die bij je past! Vraag brochures aan, schrijf je in voor nieuwsbrieven of volg de Laos specialisten op Facebook!
Recensie: Banana Pancakes and the Children of Sticky Rice
door Paulien Tak
De documentaire Banana Pancakes and the Children of Sticky Rice gaat over een klein dorpje in de binnenlanden van Laos. De komst van toeristen en backpackers veranderen het dorp en halen de verhoudingen flink overhoop. Zo ook de vriendschap tussen Khao en Shai, twee jeugdvrienden. De documentaire van Daan Veldhuizen won dit jaar meerdere prijzen en werd onder andere genomineerd voor een Gouden Kalf. Azië.nl kon deze film natuurlijk niet missen. Hier lees je wat we ervan vonden.
Muang Ngoi is een klein primitief dorpje in het noorden van Laos. In het dorp is geen elektriciteit, er zijn geen verharde wegen en de bevolking ziet vrijwel nooit een buitenlander. Het leven in het dorp bestaat uit traditionele ambachten, zoals doeken weven, manden vlechten, rijst verbouwen en vis vangen.
Tip: Bekijk de volledige documenatire op 2DOC van NPO.
Muang Ngoi
De weelderige groene bergen krijgen een mysterieus aanzicht door de mist, in de rivier zijn twee jongens aan het vissen. Ze stoken een vuurtje en braden vis. Het rustgevende beeld van de rivier wordt ruw verstoord door een motorboot vol backpackers. De jonge westerlingen betreden uiteindelijk het dorp.
De documentaire laat zien hoe het dorp zich hierop aanpast. Er verschijnen hostels, massagesalons, winkeltjes en er wordt zelfs elektriciteit aangelegd.
Khao en Shai
Het dorp verandert, maar de dorpelingen zelf ook. Zo volg je in de film twee jeugdvrienden, Khao en Shai. Hun vriendschap is erg anders geworden sinds Shai in de stad gestudeerd heeft en van het moderne leven heeft geproefd. Door de komst van toerisme wordt deze vriendschap nog verder onder druk gezet.
De twee vrienden proberen allebei op een hun eigen manier geld te verdienen aan de toeristen. Shai opent een winkeltje/massagesalon/excursiebureau en is vastberaden om succesvol te worden. Khao is vader en rijstboer, en een stuk minder ambitieus. Toch wil hij ook een graantje meepikken van het toerisme en biedt, net als Shai, wandelexcursies aan.
De vriendschap van Khao en Shai staat centraal in de documentaire en is te vergelijken met de veranderingen die het dorp doormaakt.
Verandering is onvermijdelijk
Twee backpackers kijken hoe een dorpeling whisky stookt, terwijl een westers meisje zegt: 'Ik heb het gevoel iets te hebben gevonden dat mensen nog niet hadden ontdekt. De bevolking is heel aardig, en ze zijn nog niet beïnvloed door toeristen en het geld dat we meebrengen.'
Een andere reiziger vertelt: 'Vooral het feit dat hier niets is. Heel anders dan de stad, waar alles te krijgen is. Ik wil niet dat dit bekend wordt en er veel toeristen komen.' Een jongen vult aan: 'Zodra een plek genoemd wordt in de Lonely Planet is het een kwestie van een paar jaar, verandering is onvermijdelijk.'
Regisseur Daan Veldhuizen, die ook bekend is van Stories from Lakka Beach (2011), geeft goed het verschil weer tussen westerlingen die opgegroeid zijn met luxe en moderne middelen en de Laotianen die met veel minder moeten leven. De backpackers willen ongereptheid en authenticiteit ontmoeten, en vinden het gebrek aan moderne voorzieningen heerlijk. Zo willen ze helemaal niet dat er massagesalons worden gebouwd en elektriciteit wordt aangelegd. De locals willen juist vooruit en ontdekken de welvaart die het toerisme met zich meebrengt.
Primitiviteit versus luxe
De documentaire zet je aan het denken. De backpackers willen het authentieke leven leren kennen en zijn bang dat het dorp in een toeristische trekpleister verandert. Maar tegelijkertijd willen ze wel een gids die hen door de jungle leidt en eten ze liever pannenkoeken en eieren dan de plakkerige rijst waar de plaatselijke bevolking mee ontbijt.
Zo zie je een scene van een westerse jongen die een jungletocht probeert te boeken bij Shai. Hij wil het bos in, beren en apen zien, maar wel met een gids, want helemaal teruggeworpen worden op jezelf dat gaat toch net iets te ver.
De scene houdt ons een spiegel voor: we willen primitiviteit, maar wel tot op zekere hoogte. Want westerlingen zijn gewend aan luxe en moderniteit, en kunnen eigenlijk niet zonder.
Alle kanten van toerisme
Regisseur Daan Veldhuizen, die ook het scenario, het camerawerk en de montage voor zijn rekening nam, brengt Muang Ngoi prachtig in beeld. De weelderige groene bergen omhuld met mist, de zonnestralen die weerkaatsen op de rivier en de stoffige straatjes met houten hutjes.
Veldhuizen belicht alle kanten van het opkomende toerisme zonder te oordelen. Scènes waarin backpackers aan het woord komen, gesprekken tussen Khao en Shai, maar ook de dorpelingen komen aan bod. Je merkt de aanwezigheid van de filmmakers, er wordt zelfs een dorpsvergadering gehouden over de komst van Veldhuizen en zijn team in Muang Ngoi.
Banana Pancakes eindigt met een scène van boeddhisten: 'Pandaan, geen levende wezens doden, Atina, niet stelen, Mousa, niet liegen, Surameh, geen drugs gebruiken. Probeer beter te worden en zeg je gebeden, zodat de toeristen mooie foto's kunnen maken.'
