Een Rus is nergens zo verknocht aan als aan zijn wodka. Ideaal voor het eten, tijdens het eten, na het eten of om iets te vieren. Zoals een verjaardag, een nieuwe baan, een nieuwe liefde of gewoon het begin van de avond. Met vrienden of alleen. Want wodka, dat hoort bij Rusland.
Wij schrijven wodka, maar het is eigenlijk vodka, met een v. Wodka met een w is het Poolse woord voor de gedestilleerde sterke drank, die volgens de Russen door de Russen is uitgevonden. Het eerste recept werd in 1430 opgeschreven door een Russische monnik. Waarschijnlijk werd de drank toen al bijna zes eeuwen gedronken in Polen, andere delen van Oost-Europa, de Balkan, Scandinavië en Rusland.
Vodkabelasting
Lang was wodka behoorlijk prijzig in Rusland. Totdat de Russische tsaren besloten om de drank in staatsbeheer te gaan produceren. Per fles inden de tsaren belasting. Zij verkochten de drank goedkoop, zodat iedereen het kon betalen.
Deze inkomstenwerving bleek behoorlijk lucratief. Al snel waren de tsaren volledig afhankelijk van de wodkabelasting. Op een gegeven moment was veertig procent van de staatsinkomsten afkomstig van de belasting op wodka.
In 1911 drinken de Russen vrijwel niets anders. Wodka vormt negentig procent van alle alcoholconsumptie. Dat cijfer daalt in de loop der jaren iets, maar het blijft ongekend hoog. In 2001 bestaat het Russische drankgebruik nog altijd voor zeventig procent uit wodka.
Alcoholisten en sterfgevallen
De productie is allang niet meer in handen van de staat, maar goedkoop is het nog steeds. Zelfs nadat president Medvedev dit jaar aankondigde om de prijs van wodka te verhogen, kost een halve liter nog steeds niet meer dan tachtig roebel, wat vergelijkbaar is met een kleine twee euro.
Al die wodka zorgt voor de nodige problemen in Rusland. Zo zijn er zo'n tweeënhalf miljoen alcoholisten. Per jaar sterven bijna twintigduizend mensen aan acute alcoholvergiftiging. Geschat wordt dat er bij vijftig procent van de sterfgevallen van 15 tot 54-jarigen alcohol een rol zou spelen. Dat probleem wil de regering dus aanpakken door de prijs te verhogen.
Minister van Mineraalwater
Het is de vraag of het Medvedev gaat lukken om het alcoholgebruik te verlagen. De vorige die het probeerde was Michail Gorbatsjov. Hij verhoogde de wodkaprijs en voerde het verbod in om wodka voor twee uur 's middags te verkopen.
Prompt had hij een nieuwe bijnaam: 'De Minister van het Mineraalwater.' Bovendien moest hij ook de verkoop van parfum verbieden: bij gebrek aan wodka grepen de zware drinkers massaal naar Eau de cologne.
Wodka stoken in de achtertuin
Ook in 2010 zijn maar weinigen het eens met de prijsverhoging. En dus stoken veel Russen wodka zelf. Deze illegale wodka is ongeveer de helft goedkoper. Soms komt de drank uit kleine keukentjes van oude vrouwtjes of de achtertuin van een arbeider.
Vaker wordt de wodka na sluitingstijd in een legale vodkadistilleerderij gemaakt en gebotteld. Die wordt dan op de zwarte markt een stuk goedkoper verkocht. Volgens schattingen is ongeveer de helft van alle gedronken wodka illegaal gestookt.
Wodka als vriendschaptest
Volgens Russen zie je de slechte eigenschappen van iemand als je met hem drinkt. Zonder een avondje doorzakken met een fles Stolichnaya is een vriendschap met een rechtgeaarde Rus dan ook vrijwel onmogelijk.
In Rusland drink je wodka puur, als een shot. Nooit mixen. Na het shot neem je een hap gezouten haring, komkommer of champignon. Brood met boter mag ook. Daarna neem je weer een shot wodka. Dan begint het van voren af aan, tot de fles leeg is. Het eten is overigens optioneel.
